Elektrikli Hizmet Araçlarının Çalışma Prensibi

Konforlu sürüş deneyiminden eşsiz manevra kabiliyetine kadar birçok avantaja sahip olan elektrikli hizmet araçlarının çalışma prensipleri son dönemde oldukça merak ediliyor. Bu prensipler kısaca şu şekilde özetlenebilir:

Bu araçların motorlarının parça sayısı ve aktarma organı, içten yanmalı motora göre azdır.
Parça sayısının az olması, daha fazla verimlilik elde edilmesini sağlar.
Araca güç veren bileşen, bataryadır.
Bataryalarda, depolanan enerji elektrikli motoruna iletilir.
Motor, iletilen elektrik enerjisini mekanik enerjiye çevirir.
Mekanik enerji ise tekerleklere iletilir ve araç hareket etmeye başlar.

Elektrikli hizmet araçlarının çalışma prensibinin temeli bu şekilde olsa da motor bileşenleri hakkında bilinmesi gereken önemli detaylar vardır. Örneğin, motor içerisinde bulunan rotor ve stator, elektrik akımından manyetik alan oluşturma görevlerini üstlenir. Bu nedenle motor, bu araçların çalışmasındaki en önemli parça olmakla öne çıkar.

İçeriğimizde elektrikli hizmet araçlarının çalışma prensibi hakkında bilmeniz gereken detayların tamamına değindik. Aynı zamanda motor bileşenleri, şarj süreleri ve bakımları hakkında da önemli bilgileri derledik.

Motor Bileşenleri

Elektrikli hizmet aracı motoru, aracın bir nevi temel taşıdır. Motor bileşenleri, “Stator–Rotor” parçalarından oluşur. Bataryalar ise araç için gerekli enerjiyi depolamakla görevlidir. Bu parçaların tamamı, elektrikli hizmet araçlarının çalışma prensibi üzerinde farklı görevleri üstlenir. Bileşenlerin görevleri hakkında merak ettiklerinizi aşağıdaki başlıklar altında öğrenebilirsiniz.

Batarya

Motor bileşenleri içerisinde bataryanın iki farklı görevi vardır:

Elektrik enerjisini depolamak,
Topladığı enerjiyi motora iletmek.

Bataryanın enerji depolama hacmi, kapasite ile ölçülür. Bu nedenle batarya kapasitesi, elektrikli araç alırken dikkat edilmesi gereken en önemli etkendir. Bataryaların ömürleri ve şarj tutma süresi, markalarına ve modellerine göre değişiklik gösterir.

Elektrikli hizmet aracı modellerini incelerken bataryasının kapasitesine mutlaka göz atmalısınız. Kullanım ömürleri 3 ila 10 yıl arasında değişiklik gösterse de önde gelen markaların araçlarında bataryalar çok daha uzun ömürlü olabilir. TRAGGER olarak batarya kapasitesi gelişmiş araç seçenekleri sunduğumuz için teknik anlamda arıza riskini en aza indirmekteyiz.

Rotor

Batarya bileşeni, motoru çalıştırmakla görevlidir ve motorun bir parçası değildir. Motoru oluşturan toplam iki parça vardır ve bunlardan biri “rotor” olarak karşınıza çıkar. Rotor ve stator şeklinde sıralayacağımız bileşenlerin görevleri farklılık gösterir.

Elektrikli hizmet araçlarının çalışma prensibi hakkında bilgi verirken motor bileşenlerinin elektrik akımından manyetik alan oluşturduğuna değinmiştik. Bunun gerçekleştiği esnada rotor, hareketli parça görevi görür. Yani manyetik alan rotor ile hareket eder ve araç tekerleklerine bu bileşen sayesinde hareket enerjisi iletilir.

Stator

Stator, rotor ile birlikte manyetik alan yaratma görevini üstlenen bir bileşendir. Bu bileşen, rotordan farklı olarak manyetik alan oluşturulması esnasında hareketsiz kalır. Yani motora elektrik akımı iletildiğinde rotor hareket eder, stator sabit durur. Sonucunda ise ikisi arasında manyetik alan oluşarak çalışma prensi yerine getirilir.

Elektrikli araçların büyük kısmı tek motora sahip değildir. Bu nedenle her birinde bir adet stator veya rotor olduğunu düşünmek yanlıştır. Örneğin, dört çeker olarak satışa sunulan her elektrikli araç, birden fazla motora sahiptir. Hâliyle motor bileşenlerinin sayısı fazla ve hareket kabiliyeti daha yüksektir.

Elektrikli Hizmet Araçlarının Şarj Edilmesi

Elektrikli hizmet araçlarının çalışma prensibi, şarj edilmesiyle başlar. Peki, bu araçlar kendilerini nasıl şarj ediyor?

Araçların şarj edilebilmesi için “elektrikli araç şarj istasyonları” kullanılıyor.
Bu istasyonlarda iki farklı akım seçeneği sunuluyor: Alternatif akım ve doğru akım.
Doğrudan akım şarj istasyonları, araçların daha kısa sürelerde şarj olmasını sağlarken alternatif akımda bu süre daha uzun oluyor.

Elektrikli hizmet arabası şarj edilirken kullanılan istasyonlar değişiklik gösterir. Bugün Türkiye’de 3 binin üzerinde istasyon vardır. Özel istasyonlarla birlikte halka açık olanları da bulunduğu için geniş bir kullanım alanına yer açılmasına imkân tanınmıştır.

Burada, “Elektrikli araba kaç saat çalışır?” sorusuna da yanıt vermeliyiz. Çalışma süresi, aracın menziline ve içerdiği bataryanın kapasitesine bağlıdır. Batarya kapasitesini, klasik araçlardaki yakıt deposu hacmi gibi düşünebiliriz. Elektrikli araçların menzil kapasiteleri sahip oldukları batarya kapasitesine göre 600 kilometreye kadar çıkabilmektedir.

Elektrikli Araçlarda Geri Kazanım Teknolojisi ile Şarj

Elektrikli hizmet araçlarının çalışma prensibi, frenleme sistemlerine de bağlıdır. Rejeneratif frenleme sistemi ile donatılan araçlarda enerjinin geri kazanımı söz konusudur. Çalışma prensibi ise şu şekildedir:

Sürücü ayağını gaz pedalından çeker.
Bu aşamada araç kendi kinetik enerjisi ile hareketine devam ederken, elektrik motoru üzerinde manyetik alan oluşur.
Bu manyetik alanın oluşturduğu enerji bataryalara yönlendirilir.
Böylece araç bataryası şarj olur ve enerjinin geri kazanımı sağlanır.

Rejeneratif frenleme sistemlerine sahip araçların şarj tutma süreleri daha uzun olduğu için avantajlı özellikleri ile öne çıkarlar. Biz de TRAGGER olarak araçlarımızda rejeneratif frenleme teknolojisi kullanmaya özen gösteriyoruz. Bu teknoloji sayesinde batarya ömrü uzarken aynı zamanda mekanik fren sistemlerinin yükü azaltılmış oluyor. Böylece araçlar daha uzun süreli kullanılabiliyor.

Bakım ve Onarımda Dikkat Edilmesi Gerekenler

Elektrikli hizmet araçlarının çalışma prensibi, içten yanmalı motorlara göre daha basit görünse de düzenli olarak bakıma girmeleri gerekir. Bakımını yaptırmanız içinse satın alacağınız araçların teknik servisleri olmasına dikkat etmelisiniz. TRAGGER, yetkili bayileri aracılığı ile araçların bakım ve onarımlarını profesyonel ekipleriyle üstlenir.

Önceki yazımıza https://tragger.com.tr/blog/detail/elektrikli-hizmet-araclarinin-batarya-omru/ linkinden ulaşabilirsiniz.